معرفی خودروسازی سایپا| یکی از برندهای غول خودروساز ایرانی
رویداد۲۴ | شرکت خودروسازی سایپا یکی از شناختهشدهترین برندهای صنعت خودرو در ایران است که از سال ۱۳۴۴ فعالیت خود را با همکاری شرکت سیتروئن فرانسه آغاز کرد. نخستین محصولات این شرکت شامل وانت آکا و خودروی سواری ژیان بود که در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی در جادههای ایران به چشم میخورد. سایپا در طول بیش از پنج دهه فعالیت، با وجود تحریمها، تغییرات مدیریتی و مشکلات اقتصادی، توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از دو قطب اصلی خودروسازی کشور حفظ کند.
تاسیس شرکت سایپا
سایپا در سال ۱۳۴۴ با نام اولیه SAIPAC و با هدف مونتاژ محصولات شرکت سیتروئن فرانسه تأسیس شد. نخستین خودروهای تولیدی آن وانت آکا و سواری ژیان بودند که به دلیل طراحی ساده و مصرف پایین، محبوبیت زیادی پیدا کردند. در سال ۱۳۵۲، سایپا با شرکت رنو قرارداد همکاری امضا کرد و خودروی رنو ۵ را در مدلهای ۲ و ۴ روانه بازار ساخت. دو سال بعد، در ۱۳۵۴، نام شرکت به «سایپا» تغییر یافت که مخفف «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» است.
سایپا پس از انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، سایپا به مالکیت دولت درآمد و سرپرستی آن به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار شد. در دهههای بعد، این شرکت مسیر توسعه و گسترش خطوط تولید را در پیش گرفت و توانست نقش پررنگی در بازار خودروی کشور ایفا کند.
دهه ۷۰ و دوران پراید در خودروسازی سایپا
در سال ۱۳۷۲ سایپا با معرفی پراید، پرفروشترین خودروی تاریخ ایران را روانه بازار کرد. پراید تا بهار سال ۱۳۹۹ بدون تغییرات عمده تولید شد و نقش مهمی در حملونقل شهری و خانوادگی ایفا کرد. با این حال، پایین بودن سطح ایمنی این خودرو باعث انتقادهای گسترده شد. سهام سایپا در سال ۱۳۷۴ برای نخستین بار در بورس تهران عرضه شد و این شرکت در سال ۱۳۷۷ موفق به دریافت گواهینامه ISO۹۰۰۱ گردید. از دیگر محصولات سایپا در دهه ۷۰ میتوان به پراید استیشن و خودروی کاروان اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: جدال پنهانی خریداران سایپا؛ واگذاری به کجا رسید؟
دهه ۸۰؛ آغاز طراحیهای داخلی شرکت سایپا
دهه ۸۰ برای سایپا دوران پیشرفت محسوب میشود. نخستین خودروی طراحیشده توسط مهندسان داخلی، پراید ۱۴۱، در این دهه تولید شد. سایپا همچنین نخستین شرکت خودروساز ایرانی بود که خط تولید خودروهای دوگانهسوز را راهاندازی کرد. ریو، محصول شرکت کیا موتورز، نیز برای اولین بار توسط سایپا در داخل کشور مونتاژ شد.
در سال ۱۳۸۵، خط تولید پراید در کشور ونزوئلا راهاندازی شد و سال بعد کارخانه سیویکو در سوریه برای تولید انواع پراید تأسیس گردید. در ادامه، در سال ۱۳۹۰، سایپا خط تولید محصولات خود را در سودان نیز ایجاد کرد.
پروژههای مهم و رکورد تولید در خودروسازی سایپا
سایپا در ادامه فعالیتهای خود از خودرو تیبا به عنوان نخستین خودروی انحصاری ساخت داخل رونمایی کرد. همچنین تولید موتور ال۹۰، رنو مگان و کیا ریو با گیربکس اتوماتیک نیز در این سالها آغاز شد.
کارخانه سایپا کاشان در سال ۱۳۸۹ با ظرفیت تولید ۱۵۰ هزار خودرو افتتاح شد و این شرکت در همان سال رکورد تولید را شکست. سایپا در اردیبهشت ۱۳۹۹ با تولید بیش از ۴۲ هزار دستگاه خودرو، در جایگاه نخست تولیدکنندگان داخلی قرار گرفت.
ساخت خودروهای ملی و توقف پراید خودروسازی سایپا
در سال ۱۳۸۷ سایپا نخستین خودروی ملی خود، تیبا، را معرفی کرد که تمام اجزای آن ساخت داخل بود. در دهه ۹۰، این شرکت خودروهای تیبا ۲، سایپا ۱۵۱ و ایکس ۱۰۰ را نیز به تولید رساند. همچنین خودروی شاهین (که ابتدا با نام رهام معرفی شده بود) در کلاس کامپکت به عنوان یکی از محصولات جدید سایپا عرضه شد.
پس از ۲۷ سال تولید مداوم، در نهایت تولید پراید در سال ۱۳۹۹ متوقف شد. هرچند این خبر از دید کارشناسان گامی مثبت برای ایمنی و محیط زیست بود، اما نوسانات بازار خودرو پس از آن شدت گرفت. تیبا، کوییک و ساینا به عنوان جایگزینهای پراید معرفی شدند و شاهین نیز در سال ۱۴۰۰ وارد بازار شد.
سهامداران و ساختار مدیریتی
بر اساس قانون بودجه، ۵۱ درصد از سهام سایپا در بورس عرضه شد. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) با در اختیار داشتن ۳۵.۷۵ درصد سهام، بزرگترین سهامدار سایپا محسوب میشود. دولت نیز با واگذاری ۱۷ درصد از سهام خود، از جمع سهامداران عمده خارج شد.
همکاریهای بینالمللی و تأثیر تحریمها بر خودروسازی سایپا
سایپا طی سالهای فعالیت خود با برندهای بینالمللی بزرگی مانند سیتروئن، رنو، نیسان، کیا موتورز، چانگان موتورز و برلیانس همکاری داشته است. اما با بازگشت تحریمها و لغو برجام، بسیاری از این همکاریها متوقف شد. شرکت کیا تولید سراتو را به دلیل تحریمها متوقف کرد و رنو، برلیانس و سیتروئن نیز همکاری خود را پایان دادند.
در سالهای اخیر، سایپا گامهایی در جهت توسعه فناوریهای نوین برداشته است. بر اساس تفاهمنامه با شرکت مپنا، قرار است نخستین خودروی برقی ایران توسط این دو شرکت تولید شود. همچنین پروژه ساخت نخستین شاسیبلند آفرودی سایپا با برند ایرانی و درصد بالای بومیسازی آغاز شده است. این خودرو با نام «تیوان» و با تکیه بر توان مهندسان داخلی تولید خواهد شد.
سایپا از سال ۱۳۴۴ تاکنون بخش مهمی از صنعت خودروی ایران را شکل داده است. از تولید ژیان و پراید تا معرفی تیبا و شاهین، این شرکت مسیر طولانی رشد و تحول را پشت سر گذاشته و اکنون با تمرکز بر فناوریهای نو و تولید خودروهای برقی، به دنبال جایگاهی تازه در بازار داخلی و منطقهای است.
